Antepfıstığı rekoltesinin bu sezon hem kuraklık hem de
periyodisite etkisiyle yaklaşık 90 bin ton civarında olması bekleniyor.
Gaziantep-Kilis arasında yaklaşık 4 bin 500 dekarlık alanda
tarımsal üretim gerçekleştiren Antepfıstığı üreticisi Murat Salih, hasadına
başlanan Antepfıstığı rekoltesinde bu yıl ciddi bir kayıp beklendiğini söyledi.
Tarım-Analiz programına konuk olan Murat Salih, geçen yıl
270-296 bin ton arasında telaffuz edilen Antepfıstığı rekoltesinin bu sezon hem
kuraklık hem de periyodisite etkisiyle yaklaşık 90 bin ton civarında olmasının
beklendiğini ifade etti.
Murat Salih, "Bu sene kuraklık nedeniyle hasat her
senekinden iki üç hafta daha erken başladı. Bu sezon için rekolte beklentisi
çok iyi değil. Bunun birkaç nedeni var. Birincisi, Antepfıstığı periyodisite
olan bir üründür. Yani bir yıl iri bir ürün verirse ertesi yıl ağaç dinlenmeye
geçer ve verim düşer. Bundan kaynaklı olarak bu sene yok yılıydı. Bu nedenle
verimin biraz düşük olmasını bekliyorduk fakat bu sene bunun üstüne bir de
kuraklık kaynaklı sıkıntılar oldu. Mart ayının başından beri, Güneydoğu Anadolu
bölgesinde çok az yağmur yağdı, şiddetli kuraklık oldu. Mart-Mayıs yağışları
önemlidir bizim için. Bu nedenle hem hasatla elde edeceğimiz rekolte çok düştü
hem de ağaç kurumaları oldu. Ağaç kayıplarımız var ki bu ağaçlar çok uzun
yıllarda yetişen ağaçlar" dedi.
Devletin ve üreticinin rekolte tahminlerinin örtüştüğünü
ifade eden Murat Salih, "Hem bizlerin değişik bölgelerdeki çiftçilerle
görüşerek yürüttüğümüz bir tahmin var hem de devletin kurumlarının bir tahmini
var. Bu yıl tahmin 90 bin ton civarında olması yönünde. Geçen sene 270-296 bin
ton arası üretim rakamları vardı, tam olarak hangisi olduğunu bilmek zor. Ama
270-296 bin ton arasıydı geçen yılkı üretim. Bu yıl ise 90 bin ton...
Dolayısıyla geçen yılkı üretimin üçte biri. Fakat geçen yıl rekolte uzun yılların
rekoruydu. Dolayısıyla geçen yıl üretilen ürünün bir kısmı halen depolarda. Ben
Türkiye’de bu yıl Antepfıstığının pazara sunumunda bir sıkıntı beklemiyorum
çünkü depolarda halen geçen yıldan oldukça fazla miktarda ürün var" diye
konuştu.
Depolardaki stok devrinin miktarının net olarak
bilinmediğini ancak 70-80 bin tonun üzerinde bir devrin söz konusu
olabileceğini söyleyen Salih, "Bu seneki 90 bin ton üretimle birlikte
Türkiye’nin ihtiyacı karşılanır" dedi.
"MALİYETİMİZ %80 ARTTI; FİYAT %25 YÜKSELDİ"
Antepfıstığı üretim maliyetlerindeki sert yükselişlere de
dikkat çeken Murat Salih, "Antepfıstığı fiyatları geçen yıldan bu yıla
artış yaklaşık yüzde 20-25 arttı. Halbuki çiftçinin aslında maliyeti zirai
ilaçta yüzde 60-70 in üzerinde arttı. Gübrede yüzde 100’ün üzerinde arttı hatta
bazılarında yüzde 130’a kadar artış var. Yani 2.3 katına çıktı gübre fiyatı.
İlaçlar da 1.6 kat arttı. Dolayısıyla bizim maliyetlerimizin ortalama artışı
yüzde 80’in üzerinde. Bu durumda yüzde 20-25’lik bir fiyat artışı fıstık
çiftçisini hiçbir şekilde daha iyiye götürmedi" ddi.
Tablalarda satılan taze fıstığın geçen yıl üreticiden çıkış
fiyatının yaklaşık 22-23 lira bandında olduğunu hatırlatan Salih, şu anda aynı
ürünün fiyatının 27 lira civarında olduğunu kaydetti.
Murat Salih’e göre, yaş fıstığın kilogram fiyatının en az
30-35 lira arasında olması lazım.
Şu anda 47-48 lira bandında olan kuru kabuklu fıstık
fiyatının ise 55 liranın üzerinde olması gerektiğini ifade eden Salih,
"Bir çiftçinin geçen yıla benzer bir maliyet-kârlılık yapısını
koruyabilmek için üretici fiyatlarının bu seviyelerde olması lazım. Dolayısıyla
şuan fiyatlar düşük. Bu durumda Antepfıstığı üreticisinin izleyebileceği yol şu
olur. Bu yıl ihtiyacı kadarını satar, geri kalanını depolar ve fiyatların biraz
yükselmesini bekler" dedi.
Murat Salih, gelecek sezona dair de önemli bir uyarıda
bulundu: "Bu seneki kuraklık gelecek seneki var yılını çok etkiledi.
Nedeni şu, ağaçlar gelecek yılın ürününün meyve gözlerini bu sene oluşturur
Antep fıstığında. Bazı ağaçlarda böyledir. Bir yıl öncesinden meyve gözü
oluşur, siz ağaca baktığınızda gelecek sene ürün var mı yok mu, ne kadar var
anlarsınız. Bu sene kuraklık nedeniyle ağaçlar meyve gözü oluşturmakta güçlük
çekti. Birçok bölgede çiftçilerden göz oluşmadı şikayeti geliyor. Bu ne demek?
Gelecek sene aslında var yılı olup iyi bir verim almamız gerekirken, gelecek
senenin veriminin çok iyi olmayacağının habercisi aslında. Çünkü ağaçlar
kuraklıktan çok etkilendi. Gelecek yılın meyve gözlerinin bir kısmı kuraklık
nedeniyle döküldü. Bu döküm, zaten her sene bir miktar olur ama bu yıl kuraklık
nedeniyle çok daha yüksek bir oranda oldu. Dolayısıyla fıstık üreticisi gelecek
yıl ağaçlarında çok fazla bir fıstık olmadığını görüyor. Gelecek yıl bu yıldan
daha iyi olur ama geçen yıl kadar kesinlikle olmaz."